Εντός μιας επιχείρησης, τα οικονομικά οφέλη του ΕΛ/ΛΑΚ προέρχονται από αρκετά διαφορετικά πεδία, όπως:
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι επιχειρήσεις μπορεί να θεωρήσουν το ΕΛ/ΛΑΚ χρήσιμο είτε από άποψη εξυπηρέτησης κάποιας σκοπιμότητας (η υλοποίηση του ΕΛ/ΛΑΚ είναι οικονομικά πιο προσοδοφόρα και διαθέτει λιγότερους περιορισμούς σε σύγκριση με τους παραδοσιακούς πωλητές λογισμικού, ενώ συγχρόνως το ΕΛ/ΛΑΚ μπορεί να βοηθήσει στην ταχύτερη διείσδυση νέων προϊόντων στην αγορά) είτε από στρατηγική άποψη (δημιουργία νέων αγορών, υιοθέτηση διαφορετικών επιχειρηματικών μοντέλων). Μια επιχείρηση, προκειμένου να είναι βιώσιμη, πρέπει να υιοθετήσει κάποιο μοντέλο, ούτως ώστε η χρήση του ΕΛ/ΛΑΚ να οδηγήσει είτε σε μείωση του κόστους είτε σε αύξηση των εσόδων. Επίσης, πρέπει να λάβει υπόψη το γεγονός ότι τουλάχιστον ένα μέρος της κοινότητας μπορεί να μη βρίσκεται υπό τον έλεγχό της, κάτι που συμβαίνει σε έργα ΕΛ/ΛΑΚ μεγάλης κλίμακας, όπου τα περισσότερα άτομα που συνεισφέρουν δεν εργάζονται για λογαριασμό μίας επιχείρησης.
Η κλίμακα ξεχωριστών επιπέδων υιοθέτησης του ΕΛ/ΛΑΚ
Παρακάτω παρουσιάζεται συνοπτικά η κλίμακα ξεχωριστών επιπέδων υιοθέτησης του ΕΛ/ΛΑΚ στο πλαίσιο της επιχειρηματικής δραστηριότητας:
Στο πρώτο επίπεδο (“χρήση”) υπάρχει μόνο απλή υιοθέτηση ή μετάβαση σε ένα ή περισσότερα πακέτα ΕΛ/ΛΑΚ, συνήθως χωρίς να υφίσταται επικοινωνία με την κοινότητα. Η υιοθέτηση, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι αποτέλεσμα πρωτοβουλίας των εργαζομένων της επιχείρησης και ως κυρίαρχο στόχο έχει τη μείωση των εξόδων. Σε αυτή την περίπτωση, συνήθως υιοθετούνται εφαρμογές γραφείου, όπως ο φυλλομετρητής (web browser) Firefox και η σουίτα γραφείου OpenOffice.org. Σε μερικές περιπτώσεις, χρησιμοποιούνται μικρές εφαρμογές εξυπηρετητή, όπως διαδικτυακοί εξυπηρετητές ή εξυπηρετητές ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, έτσι ώστε να είναι εφικτή η υιοθέτηση διαδικτυακών εφαρμογών. Στο επίπεδο αυτό, συνήθως υπάρχει ελάχιστη έως καθόλου συνεισφορά στην κοινότητα. Ωστόσο, η πλειονότητα των επιχειρήσεων που αρχικά χρησιμοποιούν το ΕΛ/ΛΑΚ για την κάλυψη των εσωτερικών τους αναγκών συνήθως επεκτείνουν αυτή τη χρήση. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη ([CIO 07]) διαπιστώθηκε ότι μεταξύ των επιχειρήσεων που υιοθετούν το Linux, το 65% σκοπεύει να επεκτείνει τη χρήση του, ενώ μόνο το 1% σκοπεύει να τη μειώσει. Αυτά τα θετικά αποτελέσματα οδηγούν στην αύξηση της εξοικείωσης γενικά με το ΕΛ/ΛΑΚ και διευκολύνουν τη μετάβαση στα υψηλότερα επίπεδα της κλίμακας.
Στο δεύτερο επίπεδο (“συνεισφορά”) υπάρχει ενεργός ανάμειξη της επιχείρησης στην ανάπτυξη του έργου ΕΛ/ΛΑΚ που έχει υιοθετήσει. Η συνεισφορά αυτή μπορεί να είναι είτε άμεση μέσω συγγραφής κώδικα ή μέσω συμμετοχής σε εκδηλώσεις είτε έμμεση μέσω χρηματοδότησης ή απλά προώθησης του έργου. Σε αυτό το επίπεδο της κλίμακας απαιτείται η σαφής υποστήριξη από την πλευρά της διοίκησης της εταιρείας, ενώ συγχρόνως προκύπτουν οφέλη τόσο για το έργο όσο και για την επιχείρηση, η οποία μειώνει το κόστος, καθώς τμήματα της εφαρμογής υλοποιούνται με την αρωγή της κοινότητας. Επίσης, υπάρχει σαφής αναγνώριση της συμμετοχής και της δραστηριότητας των προγραμματιστών της επιχείρησης και της συνεργασίας τους με τα έργα ΕΛ/ΛΑΚ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Apple, της οποίας το OS X συμπεριλαμβάνει περισσότερα από 340 διαφορετικά έργα ΕΛ/ΛΑΚ.
Στο τρίτο επίπεδο (“ισχυρή συμμετοχή”) η επιχείρηση αποτελεί σημαντικό κομμάτι του επιχειρηματικού μοντέλου ανάπτυξης έργων ΕΛ/ΛΑΚ και ως εκ τούτου συμμετέχει σε μεγάλο βαθμό στις συνολικές ενέργειες που απαιτούνται. Οι βασικές ενέργειες υποστήριξης του επιπέδου της συνεισφοράς ενισχύονται και επεκτείνονται, έτσι ώστε η επιχείρηση να αποτελεί το κυρίαρχο σημείο αναφοράς του έργου και να διαχειρίζεται όχι μόνο την εργασία που παράγεται εντός των τειχών της, αλλά και αυτή που παράγεται από εξωτερικούς δημιουργούς. Αυτό καθιστά την εταιρεία τμήμα του ευρύτερου οικοσυστήματος του έργου, γεγονός που της παρέχει αυξημένες επιχειρηματικές ευκαιρίες.
Το τέταρτο επίπεδο (“συνεργασία και βελτίωση”) χαρακτηρίζεται από εντονότατες προσπάθειες συνεργασίας, που οδηγούν στη συνένωση ανεξάρτητων μεταξύ τους έργων ΕΛ/ΛΑΚ σε μια ενιαία συντονισμένη προσπάθεια επιρροής της αγοράς και της αντίληψης των πελατών. Η επιχείρηση όχι μόνο αλλάζει την εσωτερική της δομή προκειμένου να υιοθετήσει πρακτικές ανάπτυξης ανοιχτού κώδικα, αλλά επίσης ενθαρρύνει τη δημιουργία δικτύου συνεργατών και ανεξάρτητων έργων, τα οποία δυνητικά μεγεθύνουν το επιχειρηματικό οικοσύστημα (ακόμη και στην περίπτωση που κάποια από αυτά τα έργα μπορεί να εξελιχθούν σε ενδεχόμενους ανταγωνιστές).
Το κόστος και οι ενέργειες κάθε επιπέδου μπορούν να συνοψιστούν στα ακόλουθα:
Επίπεδο | Κύριο κόστος |
---|---|
Χρήση | Εντοπισμός δυνητικά χρήσιμου λογισμικού, υιοθέτηση ή μετάβαση σε αυτό,σχετική με αυτό εκπαίδευση |
Συνεισφορά | Χρόνος ανάπτυξης, χρηματοδότηση |
Ισχυρή συμμετοχή | Χρόνος ανάπτυξης, χρηματοδότηση, αλληλεπίδραση κοινοτήτων, υποστήριξη τρίτων |
Βελτίωση | Χρόνος ανάπτυξης, συντονισμός έργου και οικοσυστήματος |
Μπορεί να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το κύριο κόστος του πρώτου επιπέδου είναι ο εντοπισμός του λογισμικού. Αυτό επιβεβαιώνεται από ανεξάρτητες μελέτες, όπως το έργο μετάβασης EU COSPA. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από το [COS 05], μπορεί να διακρίνει κανείς ότι η “διαδικασία αναζήτησης”, η οποία περιλαμβάνει την αναζήτηση τόσο του λογισμικού όσο και των εγγράφων τεκμηρίωσης, καταναλώνει περίπου το 40% του κόστους υποστήριξης, ενώ σε μερικές περιπτώσεις το κόστος αυτό υπερβαίνει το συνολικό κόστος εκπαίδευσης μιας μετάβασης μεγάλης κλίμακας σε ΕΛ/ΛΑΚ